Toen ik deze blogpost voor het eerst publiceerde, in november 2013, was Black Friday in onze contreien nauwelijks gekend. Vandaag kun je er niet meer naast kijken en worden we om de oren geslagen met kortingen allerhande.
Hoewel je op Black Friday koopjes kunt doen (als je uit je doppen kijkt), toch heeft deze dag maar één doel: ons aanzetten om te kopen en het geld te laten rollen.
Als budget- en bespaarexpert wil ik ook graag de aandacht vestigen op het feit dat het ongebreidelde kopen, nu meer dan ooit, ook een keerzijde heeft:
- het kost je niet alleen veel geld,
- maar heeft ook een impact op het milieu en (het behoud van) onze planeet.
Buy Nothing Day
Vandaag (elk jaar op de laatste vrijdag van november) wordt in meer dan 65 landen ook de internationale ‘Buy Nothing Day’, ‘Koop Niets dag’, georganiseerd.
Het is een dag van vrolijk en kritisch protest tegen de Westerse consumptiecultuur, waarbij vooral gepleit wordt om na te denken over de gevolgen van de massaconsumptie en van ons consumptiegedrag.
Via ludieke acties worden mensen aangespoord om een dag lang niets te kopen en vooral ook de ratrace even een halt toe te roepen.
Dat kan je heel wat (persoonlijke) ‘winst’ opleveren, op vlak van je budget, maar ook duurzame winst zoals een beter milieu en meer tijd.
Laten we de pauzeknop indrukken
‘Buy Nothing Day’ is in 1992 opgezet door de Ted Dave, een Canadees artiest en acteur. Dave ergerde zich aan het feit dat alles in de Westerse maatschappij mensen aanzet om geld uit te geven en dingen te kopen. “I was getting exhausted and I thought it would be really nice if we could take a break”, aldus Ted Dave.
Dus riep hij op om één dag per jaar alle aankopen te stoppen en zo aan te tonen dat consumenten meer macht hebben dan ze denken.
In de VS vindt Buy Nothing Day plaats op ‘Black Friday’, de dag na Thanksgiving Day.
Black Friday is in de VS de drukste shoppingdag van het jaar die traditioneel het begin van het seizoen voor de kerstinkopen inluidt (in onze streken is het ondertussen ook massaal opgepikt door de winkels en winkelketens om op ‘Black Friday’, of al verschillende dagen of weken ervoor, kortingen en koopjes aan te bieden).
Wat Ted Dave klein opstartte, heeft ondertussen elk jaar eind november in meer dan 65 landen navolging gekregen, waaronder de VS, Canada, Japan, Nieuw-Zeeland, Ierland, Frankrijk, Denemarken, Zweden, Hongarije, Nederland en (sinds 2016 ook in) België.
To buy or not to buy…
En dan komt nu de hamvraag: Kun jij het: een dag lang echt helemaal niets, noppens, nada uitgeven? Het lijkt op het eerste gezicht makkelijk, maar toch zit geld uitgeven en de koopgewoonte meer in ons leven en gewoontes verankerd dan je denkt:
- Onze huizen zitten vol spullen. Die kosten veel geld en tijd en energie, want ze moeten een plaats krijgen, we moeten ze onderhouden, herstellen, afstoffen en… vaak lopen we er uren naar te zoeken.
- Het produceren en weer wegdoen van spullen heeft een grote impact op het milieu, op ons leven (je voelt constante onrust, krijgt er stress van) en onze omgeving.
En toch blijven we maar kopen. Met massa’s dragen we spullen onze levens binnen of doen we ze weer weg, op zoek naar altijd weer iets nieuws, naar iets dat meer ‘in de mode’ is.
Maak (persoonlijke) winst
Welke impact kan één enkele niet-winkel-dag voor jou hebben?
In elk geval zal het je sowieso extra geld opleveren, én meer tijd voor andere leuke dingen in het leven (hoewel dat laatste minder voor de hand liggend lijkt).
Ook al vertellen kenners dat geld uitgeven in crisistijd goed is voor de economie (maar dat wordt evengoed door andere invloedrijke kenners ontkend), toch mogen we ons ook even bewust worden van:
- hoe makkelijk we geld uitgeven
- en hoe en waaraan we het uitgeven.
Het laat ons toe om even stil te staan bij de impact die ons koopgedrag heeft op het milieu en op de rest van de wereld (de rijkste 20 percent van de wereld verbruikt 80 percent van de grondstoffen en energie).
En misschien gaan we als gevolg daarvan ons gedrag wat bijsturen en alternatieve acties bedenken om het (vaak dwangmatig en onnadenkend) kopen een halt toe te roepen.
Als auteur van onder meer ‘Hack je budget’, ‘Het slimme budgetboek’ en ‘Een betaalbaar jaar’ – waarin ik je coach om op alle vlakken in je leven meer winst te maken, ook persoonlijke winst zoals meer tijd – zou ik willen oproepen om het eens uit te proberen en te proeven van duurzame winst:
- winst op het vlak van je budget,
- maar ook op persoonlijk vlak met een beter milieu én meer kwali-tijd!
19 tips die je helpen minder te kopen én anders te leven
Ben je op zoek naar een leven minder stress, minder ballast in je huis en hoofd, minder zorgen en meer tijd? Haal minder spullen in huis, ‘consuminder‘, minimaliseer.
Met deze 19 tips uit mijn meest recente budgetboek ‘Hack je budget‘ realiseer je dit zonder moeite:
- Bedenk dat spullen niet alleen geld, maar ook tijd kosten. Ze moeten een plaats krijgen, je moet ze afstoffen, onderhouden, herstellen… Heb je echt zo veel tijd over dat er nog iets bij kan?
- Maak een boodschappenlijstje op basis van een weekmenu en koop alleen wat er op je lijst staat. Zo vermijd je impulsaankopen.
- Ga met een fris hoofd (bij voorkeur ’s ochtends) en zonder tijdsdruk inkopen doen. Je zal een pak minder geld uitgeven.
- Wil je iets aankopen, stel jezelf dan eerst deze vragen: Heb ik dit écht nodig? Heb ik er (nog) plaats voor? Heb ik al iets gelijkaardigs? Ga ik het écht gebruiken? Hoe vaak ga ik het gebruiken?
- Loop eerst een blokje om voor je iets koopt.
- Wees alert voor je ‘zwakke plekken’. Wellicht heb jij ook van die spullen of winkels waar je steevast voor zwicht: boeken, tijdschriften, verzorgingsproducten, een extra paar schoenen waar je niet aan kunt weerstaan… Ga bij jezelf na wat jouw ‘zwakke plek’ is. Probeer er minder aan toe te geven of voorzie een maandelijks budget zodat je er niet ongebreideld geld aan uitgeeft.
- Heb je echt van alles grote voorraden nodig omdat je denkt ooit zonder te vallen? Denk maar aan etenswaren, diepvriesproducten, batterijen, kantoormateriaal… Hoogst waarschijnlijk zul je deze reserves toch nooit opgebruikt krijgen en vullen deze spullen alleen je kasten. En als je ooit zonder valt, is er altijd wel een winkel in de buurt waar je terecht kunt.
- Kijk in je (voorraad)kasten, koelkast en diepvriezer wat je nog voor lekkers hebt liggen en bereid er vandaag een lekkere maaltijd mee.
- Organiseer een kliekjesdag of een diepvriezerfeestje (eet je diepvriezer leeg).
- Wees alert voor de overtuigingskracht van reclame. Reclame heeft maar één doel: je verleiden om te kopen.
- Kijk uit voor het woord ‘GRATIS’. Het is de beste verkoopstruc die er is. Als we het woord ‘gratis’ zien, denken we niet meer na. ‘Gratis’ doet je meteen zwichten voor het product dat – zogezegd – niets kost.
- Trap niet in de val van handige verkopers en hun verkoopstechnieken.
- Shoppen om jezelf te troosten is geen goed idee. Het kost geld, de kans op miskopen is groot en de kans dat je altijd maar meer gaat willen kopen omdat je verdriet niet verdwijnt, is groot.
- Hou dit voor ogen tijdens de koopjesperiode: een écht koopje is iets wat je écht nodig hebt en het tijdens de koopjesperiode ook veel goedkoper kunnen aanschaffen.
- Maak gebruik van uitleendiensten, zoals de bibliotheek, of de Instrumenteek of Tournevie die kwaliteitsgereedschap uitlenen.
- Deel of ruil kleren en spullen met vrienden, familie, buren, in plaats van weer eens iets nieuws te kopen dat alleen maar je kasten vult of dat je bijna nooit gebruikt. Doe voortaan aan ‘swapping‘ en ‘swishing’ of leen spullen van je buren.
- Ga voor en met je gezin op zoek naar leuke, waardevolle vrijetijdsactiviteiten die gratis zijn, zoals wandelen in het bos, kamperen in eigen tuin, een kampvuur bouwen…
- Introduceer je eigen ‘Koop Niets Dagen’, ‘Verbruik Minder Dagen’ (neem bijvoorbeeld de fiets in plaats van de auto) of ‘Verspil Niets Dagen’ (zorg dat je etenswaren niet zomaar in de vuilnisbak kiepert)…
- Geniet van wat een ‘Koop Niets (of Koop Minder) Dag’ voor jou heeft opgebracht: (innerlijke) rust, een ruimer budget, minder stress en meer tijd.
Stof tot nadenken
Tot slot deel ik graag nog een leuke song en enkele inspirerende filmpjes:
- In Nederland zijn er elk jaar een heleboel acties naar aanleiding van ‘Koop Niets Dag’. Dennis Roads en Piet Wijs hebben er een mooie consuminderen-song over geschreven: ‘Waarom wil ik zoveel’.
- Wat drijft ons om te kopen en te blijven kopen? Je ziet het in het filmpje ‘The good consumer’ van Bonfire of the brands. “Regardless what the government, the economists and the brands say – it is our absolute right to save rather than spend money”.
En, niet vergeten: To buy or not to buy… Dat is de vraag. Niet alleen vandaag, maar ook op alle andere dagen van het jaar.
Het levert je in elk geval altijd iets op!
